Kuzey ve Doğu Demokratik Özerk Yönetimi (DAANES)’nin Toplumsal Sözleşmesi, 2023 Güncellemesi
Ekim 2013’te, Suriye’nin kuzeyindeki yeni özerk bölgeler için bir “Toplumsal Sözleşme ” taslağı oluşturmaya yönelik ilk görüşmeler başladı ve sonuçlar bölge halkının analizine sunuldu. 2014 yılı boyunca 50’den fazla örgüt ve siyasi parti bir araya gelerek Toplumsal Sözleşme’nin içeriğinin ne olması gerektiği konusunda çeşitli anlaşmalar ve uzlaşmalar sağladı. İlgili tüm tarafların mutabık kaldığı temel konular, merkezi bir yönetim sistemine sahip bir ulus-devletin reddedilmesinin yanı sıra toplumsal cinsiyet eşitliği ile demokratik ve ekolojik ilkelere öncelik verilmesiydi. 2014 yılında bir “Rojava Toplumsal Sözleşme Şartı” kabul edilmiş ve bu şart 2016 yılında yeniden düzenlenmiştir. Aralık 2023’te Kuzey ve Doğu Demokratik Özerk Yönetimi (DAANES), RIC’in tercüme ettiği en yeni versiyonunu yayınladı. DAANES çok daha erken bir yayın tarihi planlamış olsa da, DAANES yetkilileri RIC’e COVID-19 salgınının getirdiği kısıtlamalar, Türkiye’den gelen savaş tehditleri ve saldırılar ile değişikliklerin ve soruların miktarı nedeniyle planlanandan daha uzun süren kapsamlı bir dizi istişarenin sürecin gecikmesine neden olduğunu söyledi. Toplumsal Sözleşme Kuzey ve Doğu Suriye için oluşturulmuş olsa da, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nin yanı sıra Suriye’nin diğer tüm bölgelerini de kapsayacak bir “Demokratik Suriye Cumhuriyeti ”ne atıfta bulunmakta ve böylece DAANES’in ayrılıkçılık suçlamaları karşısında Suriye’nin bütünlüğü ve birliğine olan bağlılığını vurgulamaktadır.
DAANES’in kurulduğu ve güncellenmiş Toplumsal Sözleşme’nin taslağının ilgili çeşitli sivil toplum örgütleri, gruplar ve siyasi partilerin değerlendirmesine sunulduğu 2018 yılında, Suriye Anayasa Komitesi’nin (SCC) kurulması ve Suriye için yeni bir anayasa oluşturulması için ilk resmi anlaşma Rusya’nın Soçi kentinde gerçekleşti. Bu Anayasa Komitesinin nihayetinde 150 üyesi olacaktı: Suriye Muhalefetinden 50 üye, Suriye Hükümetinden 50 üye ve 50 “bağımsız isim”. DAANES dışarıda bırakıldı.
Suriye’nin anayasasını yeniden yazmaya ve ülkenin siyasi geleceğini şekillendirmeye yönelik BM güdümündeki bu süreç, SDC ve DAANES tarafından yürütülen çabalara paralel olarak gerçekleşti. DAANES’in bu yeni Toplumsal Sözleşmeyi yayınladığını duyurduğu gün, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Vershinin, BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile, anlaşmaya varamadığı ve Suriye için sürdürülebilir bir siyasi çözüme ulaşamadığı için gözden düşen Suriye Anayasa Komitesi’ni yeniden başlatmak amacıyla bir toplantı gerçekleştirdi.
Kuzey ve Doğu Suriye’nin Toplumsal Sözleşmesi’nde yer alan siyasi pozisyonlar, fikirler ve ilkeler, SCC tarafından ifade edilenlerden büyük ölçüde farklıdır. Toplumsal Sözleşme’de toplumsal cinsiyet eşitliği ve adem-i merkeziyetçi demokrasi, yönetişimin ve toplumsal yaşamın iki temel dayanağı olarak vurgulanmaktadır. Toplumsal Sözleşme, DAANES Yürütme Konseyi tarafından nihai olarak onaylanmadan çok önce yazımında kamu istişareleri merkezi bir rol oynamıştır. Güncellenen Sözleşmeye yapılan önemli bir ekleme de kasaba, şehir ve bölgelerin kendi bölgelerini etkileyen konularda referandum düzenleyebilmeleri ve böylece DAANES düzeyinde alınan kararları bozabilmeleridir.
Suriye Demokratik Konseyi (SDK – 2015 yılında kurulan demokratik bir Suriye için siyasi meclis) Eş Başkanı Amina Omar, “Sözleşmemizin temel ilkelerinden biri esnek ve uyarlanabilir olmasıdır” diyor. Omar’a göre Toplumsal Sözleşme’nin güncellenmiş olması, “Kuzey ve Doğu Suriye’nin tüm bölgelerinin aynı anda özgürleştirilmemiş olmasıyla yakından ilgili. Rojava’nın üç kantonu – Afrin, Kobane ve Cezire – 2014 yılında federal bir temelde birleşti. Buradaki kurumlar hala 2014 anlaşmasına dayanıyor.” Tabka, Rakka ve Deyrizor gibi diğer bölgeler daha kademeli olarak özgürleştirildi ve farklı kurumlara sahipler. Yeni bir sözleşmeye ihtiyaç duyulmasının nedeni de kısmen bu.
DANES Yürütme Konseyi Eş Başkanı Berivan Halit, Toplumsal Sözleşme’nin güncellenmesine başlama kararının bir diğer nedeninin de “Kuzey Doğu Suriye için birleşik bir anayasa oluşturma ihtiyacı” olduğunu söylüyor. Yeni Sözleşmeyi formüle etmek için DAANES’in yedi bölgesinin (yeni sözleşmede kanton olarak anılıyor) tamamıyla temasa geçildi ve bölgesel olarak tartışmaların başlayabilmesi için teklifler kendilerine gönderildi. Her bölge, siyasi kurumlar ve sivil örgütler, Toplumsal Sözleşme yazım komitesinin bir parçası olmak üzere temsilciler gönderdi. Halid, “tüm tarafların görüşlerinin dikkate alınması gerektiğini, zira her birinin Toplumsal Sözleşme’de, özellikle de kadın-erkek eşitliği şartı altında bir yeri olması gerektiğini” belirtti. Sözleşmenin her maddesinde Kuzey Doğu Suriye halkının ihtiyaç ve isteklerini temsil etmekle görevlendirilen yazım komitesinin 158 katılımcısı vardı. Bu temelde daha geniş toplantılar ve istişareler başladı.
DAANES Yürütme Konseyi Başkan Yardımcısı Amina Ose’nin açıkladığı üzere, Toplumsal Sözleşme’nin yeniden yazılması sürecinin üç aşaması vardı: İlk ifade “büyük ve küçük [yazma] komitesi tarafından bir taslak hazırlanması” idi. İkinci aşamada, “taslak halka sunuldu ve onların fikirleri, görüşleri ve önerileri alındı.” Üçüncü aşamada ise “DAANES Yürütme Konseyi devreye girmiş ve seçim kanunu, partiler kanunu ve idari bölünme gibi genel kanunlar oluşturulmuştur.” “Bu sözleşme her bireyin hak ve görevlerini garanti altına aldığı için insanlar için bir kazan-kazan sözleşmesidir. Elbette bu sözleşmenin %100 mükemmel olduğunu söyleyemeyiz, ancak formüle edilme şekli halk tarafından büyük ölçüde kabul görmüştür.”
Ose, Toplumsal Sözleşme’nin yeniden yazılmasının yaklaşan seçimlere yönelik hazırlıklarla da bağlantılı olduğunu ekliyor: “Toplumsal sözleşmenin son halinin Yürütme Kurulu tarafından onaylanmasının ardından seçimlere hazırlanmaya başlıyoruz.” NES’in Toplumsal Sözleşmesi, dayatmacı bir üst otorite olmaksızın insanların birlikte yaşaması fikrini yansıtmaktadır. Toplumsal Sözleşme’nin giriş bölümünde, merkezi bir devlet çatışma ve adaletsizliğin nedeni olarak gösterilmektedir. Bu bakımdan DAANES bir devlet değil, devlet benzeri yapıların yerini daha yatay ve eşitlikçi yapıların aldığı bir sistem ilan etmeyi amaçlamaktadır. Ose, güncellenen Toplumsal Sözleşme’de DAANES Yürütme Konseyi’ne daha az önem verildiğini söylüyor: “Önceki versiyonda Yürütme Konseyi’nin çok fazla yetkisi vardı, ancak şimdi bu yetkiler her kantonun Halk Konseylerine ve farklı komisyonlara verilecek.”
Sözleşme sosyal ve siyasi yaşamın tüm alanlarını kapsamaktadır. “Toplumsal sözleşme Kuzey Doğu Suriye’deki tüm dinlere büyük saygı duymaktadır. Her dinin demokratik uygulama hakkını öngörüyor,” diyor Ose. Ekonomiyle ilgili olarak, “toplumsal ekonomi” önerisi orijinal Sözleşmeden alınmıştır: “Toplumsal ekonomi fikri, ekonomi ve toplumun kooperatifler temelinde yakın bir şekilde birlikte çalışması anlamına gelmektedir. Bu, tüm çalışkan ve üretken sistemlerin birleştirilmesiyle ilgilidir, dolayısıyla sadece tüketicilerin tarafına odaklanmamaktadır.” Güncellenen Sözleşme, bağımsız mali yönetim ve gözetim organlarının kurulmasına atıfta bulunarak, DAANES’in Suriye’nin mali krizi karşısında bölgeyi ekonomik olarak istikrara kavuşturma çabalarını yansıtmaktadır. NES’teki savaş ve yoksulluk gerçeği nedeniyle sağlık sektörü büyük önem taşıyor. Ose şöyle açıklıyor: “[DAANES’e bağlı] tüm sağlık tesisleri hizmetlerini ücretsiz sunacak. Sağlık sigortası toplumun tüm kesimlerini kapsayacak şekilde genişletilecek. Özel hastanelere gelince, Toplumsal Sözleşme yatırımcılara ve özel sektöre izin verilmesini öngörüyor. Ancak bunlar halkın tekelinde olmamalı ve toplumsal ekonomiyi etkilememelidir. Aynı şekilde, sağlık hizmetleri stratejimize de müdahale etmemelidirler. Bu, NES’teki herkesin özel bir hastane açma hakkına sahip olduğu anlamına geliyor, ancak Toplumsal Sözleşmemizin içeriğini ihlal etmemesi ve sağlık sektörü ile Kuzey Doğu Suriye halkı üzerinde olumsuz bir etkisi olmaması koşuluyla.”
Ose, “Toplumsal sözleşme, kendini savunmanın NES’teki her bireyin görevi olduğunu belirtiyor” diyor. “Bunun çeşitli bileşenleri var: Toplum Koruma Güçleri (HPC), Öz Savunma Güçleri (HXP), Suriye Demokratik Güçleri (SDF). Tüm bu bileşenler liderlerini seçerken önce Halk Konseyi’ne sunmaları gerekiyor. Gruba yeni bir kişi katılırken ya da terfi ettirilirken Halk Konseyi’ne danışılmalıdır. NES’e yönelik bir saldırı durumunda savunma emrini vermekten de aynı derecede sorumludur.”
Sözleşme kadın hakları ve örgütlenmelerine de vurgu yapıyor. DAANES Kadın Organı üyesi Jihan Khadro RIC’e şunları söyledi: “Bu Toplumsal Sözleşme’nin temel ilkeleri var ve bunların en önemlisi bölgedeki tüm bileşenlerin haklarının güvence altına alınması. Buna ek olarak, hedeflerinden en önemlisi kadın özgürlüğü ve [kadın ve erkek arasında] uyumlu bir şekilde bir arada yaşama ilkesidir.” Khadro’ya göre, “Türk devletinin bitmek bilmeyen tehdit ve saldırıları göz önüne alındığında, bugün sadece Toplumsal Sözleşme’yi yazarak büyük bir başarıya imza atıyoruz.” Khadro, Toplumsal Sözleşme yazım komitesi için, “en belirgin ve en önemli şey komite içinde kadınların eşitliğiydi. Komitenin yüzde 50’sini kadınlar oluşturuyordu. Aslında tüm kadın tarihinde ilk kez kadınlar bir Toplumsal Sözleşme yazımına bu şekilde katıldılar. Kadınlar Toplumsal Sözleşme taslağı etrafında yürütülen tartışmalarda aktif rol oynadılar. IŞİD’in varlığı sırasında özellikle Rakka, Tabka, Menbiç ve Deyrizor bölgelerinde kadınların durumunun nasıl olduğunu hepimiz biliyoruz. Kadınlar evden çıkmak gibi en temel haklarından mahrum bırakılıyordu. Ancak bugün DAANES ile birlikte kadınlar bölgenin anayasası olarak Toplumsal Sözleşme’nin yazımına katılıyor. Kadınların katılımının etkisi adaletin varlığı ve uygulanması anlamına geliyor.”
Suriye Hükümeti ile ilişkiler de Toplumsal Sözleşme yazılırken göz önünde bulundurulması gereken bir diğer ana konu. DAANES Yürütme Konseyi Eş Başkanı Berivan Khaled şunları söyledi: “Devrimin başlangıcından bugüne kadar Şam hükümetine sürekli diyalog çağrısında bulunduk. Mesajımız hep aynı oldu: büyük güçlerin katılımıyla müzakere masasına oturuyoruz ve diyalog istiyoruz. Ancak bizim şartımız, [Suriye] rejiminin Özerk Yönetime karşı düşmanca tedbirler almamasıdır. Demokratik Suriye Güçleri’nin özerkliğine saygı gösterilerek varlığı güvence altına alınmalıdır. Ancak rejim güçlerimizi kabul etme konusunda her zaman inatçı olmuştur.” Amina Ose’nin de açıkladığı gibi ihtiyaç halinde Toplumsal Sözleşme’de değişiklik yapma esnekliği mevcut: “Toplumsal sözleşme, [Suriye Hükümeti ile] bu konuda ciddi bir diyalog olması ve demokratik sistemimizin ve bölgelerimizin özerkliğinin korunduğu ortak bir Suriye anayasasının temelini oluşturması halinde yeniden değiştirilebilir. Toplumsal sözleşme Şam rejimi ile bir görüşme yapılması halinde değiştirilebilir, ancak bu sözleşme bizim temsilimizi garanti altına alan demokratik bir anayasaya dayanmalıdır. Ancak bu değişikliklerin demokratik olmaması halinde rejim sorunun bir parçası olmaya devam edecek ve sadece bizim bölgelerimizde değil tüm Suriye’de bölünmüşlüğü pekiştirecektir. Her halükarda bölgelerimizi yönetmeye, korumaya, özgürleştirmeye ve demokratik sistemimizi uygulamaya kararlıyız. Ancak tüm Suriye’de siyasi bir değişim olursa elbette buna katılacağız.”
Toplumsal Sözleşme sadece NES için değil tüm Suriye için bir projedir. Suriye’deki mevcut durumla ilgili olarak Ose şu sonuca varıyor: “Bence Suriye krizinin çözümüne dair bir işaret yok. Tabii ki sadece Suriye krizde değil, tüm Ortadoğu zor bir dönemden geçiyor. Pek çok rejim değişti, pek çok savaş ve çatışma var. Kanımca tüm bu çatışmalar, her biri kendi çıkarlarını dayatmaya ve bölgeyi kendi fikir ve vizyonlarıyla etkilemeye çalışan küresel güçler arasındaki çatışmayla bağlantılıdır. Aynı şekilde bölgesel güçler de bu çatışmaları çözmek için sürekli bir mücadele halindedir. Bu da ancak vatanlarını savunan, haklarını garanti altına alan ve kendilerini bağımsız bir şekilde yöneten bölge halklarının dayanışması ve birleşmesiyle mümkün olabilir. Tüm bunlar, insanların bu aşamanın tehlikesinin farkında olmasını gerektirmektedir. Tüm bu kaos ortamında DAANES’in demokratik ulus projesinin başarısını teyit etmesi önemlidir.”
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Toplumsal Sözleşmesi
Önsöz
Biz, Kuzey ve Doğu Suriye’nin kızları ve oğulları – Kürtler, Araplar, Süryani Asuriler, Türkmenler, Ermeniler, Çerkesler, Çeçenler, Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Ezidiler – şehitlerden üzerimize düşen görevin bilincinde ve inancındayız, Halkımızın onurlu bir şekilde yaşama taleplerine ve Suriyeliler tarafından yapılan büyük fedakarlıklara cevaben, Irkçı eğilimlerin, ayrımcılığın, dışlamanın veya herhangi bir kimliğin ötekileştirilmesinin olmadığı gelecekteki bir Suriye’nin inşasına temel teşkil etmek üzere Kuzey ve Doğu Suriye’de demokratik bir sistem kurmak için bir araya geldik.
Zorbalığa, terörizme ve aşırılığa karşı birlikte direndik ve her türlü milliyetçi, dini, cinsiyetçi ve bilimsel fanatizmi reddettik. Demokratik ulus ilkesini benimsememiz ulusal birliğimizi güçlendirdi, düşmanlarımız karşısında bize güç verdi ve dostlarımız için umut oldu. Biz Kuzey ve Doğu Suriye halkları, Suriye’de birbirini izleyen demokratik olmayan rejimlerden, binlerce yıllık devlet merkeziyetçiliği ve otoriterlik politikalarından ve bölgeye hakim olan kapitalist modernite uygulamalarından acı çektik. Uzun yıllar boyunca her türlü adaletsizliğe ve baskıya maruz kaldık.
Demokratik özerk yönetimlere dayalı demokratik bir sistem kurmaya, tüm halklar ve topluluklar arasında adalet ve eşitliği sağlamaya, tüm kültürel, dini ve ideolojik kimlikleri korumaya, çeşitlilik ve hoşgörü kültürünü yaygınlaştırmaya, her türlü şiddeti reddetmeye ve meşru savunma ilkesini esas almaya kararlıyız.
Kuzey ve Doğu Suriye’de kadınların öncülüğünde gerçekleştirilen toplumsal devrim, entelektüel ve sosyal bir rönesansın yolunu açmış ve kadınlar demokratik sistemimizin temel direği haline gelmiştir. Gençlerin tüm halkları bir araya getiren mücadelesi ve fedakârlıkları da halkların kardeşliğinin pekiştirilmesi ve güçlendirilmesinde tarihi bir rol oynamıştır.
Halk iradesiyle hayata geçirilen Demokratik Özerk Yönetim, ekolojik demokratik toplum, eşbaşkanlık, komünal ekonomi, sosyal adalet ve demokratik konfederalizm ilkelerine dayanmaktadır.
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, Suriye’nin ayrılmaz bir parçasıdır. Kurduğu demokratik sistem, yarattığı ortak değerler ve geçmiş yıllarda ifade ettiği siyasi pozisyonlarla gerçek birlik için güçlü bir temel oluşturmuş ve böylece Demokratik Suriye Cumhuriyeti’nin inşasına zemin hazırlamıştır. Bizler, Kuzey ve Doğu Suriye halkları, tüm topluluklarıyla birlikte, tam bir özgürlük ve seçimle, bu toplumsal sözleşmeyi, Suriyeliler arasında özgürlük, barış ve birliğin garantisi olması için, Ortadoğu’nun ve bir bütün olarak insanlığın değerler sisteminden ve demokratik uygarlık mirasından yazmaya karar verdik.
Birinci Bölüm: Temel ilkeler
Madde 1
Bu sözleşme Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nin toplumsal sözleşmesi olup, önsöz bu sözleşmenin özü ve ayrılmaz bir parçasıdır.
Madde 2
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi aşağıdaki sistemleri benimser: demokratik, çevresel, toplumsal ve kadın özgürlüğü.
Madde 3
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, kapitalist modernite karşısında demokratik modernite ilkelerini benimseyerek ahlaki-politik bir toplum geliştirir ve pekiştirir.
Madde 4
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi meşruiyetini, özgür ve eşit katılım temelinde ve demokratik seçimler yoluyla halkların ve grupların iradesinden alır.
Madde 5
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, Suriye Demokratik Cumhuriyeti’nin bir parçasıdır.
Madde 6
Kuzey ve Doğu Suriye coğrafyasındaki tüm diller sosyal, eğitimsel ve kültürel yaşamın tüm alanlarında eşittir. Her halk veya kültürel grup, yaşamını düzenleme ve işlerini kendi anadilinde yürütme hakkına sahiptir.
Madde 7
Diller: Arapça, Kürtçe ve Süryanice, Demokratik Özerk Yönetim bölgelerinde resmi dillerdir.
Madde 8
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nin özel bir statüsü ve Suriye Demokratik Cumhuriyeti bayrağının yanında göndere çekilen bir bayrağı vardır. Bir logosu vardır ve bu yasayla güvence altına alınmıştır.
Madde 9
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi yargının bağımsızlığı ilkesini benimser.
Madde 10
Yemin ederim: Yüce Allah’a yemin ederim ve şehitlere söz veririm: toplumsal sözleşmeye ve maddelerine bağlı kalacağıma, halkların demokratik haklarını ve şehitlerin değerlerini koruyacağıma, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi bölgelerinin ve Demokratik Suriye Cumhuriyeti’nin özgürlüğünü, güvenliğini ve emniyetini koruyacağıma ve demokratik ulus ilkesine göre özgür, eşit bir yaşam ve sosyal adaletin sağlanması için çalışacağıma söz veririm.
Madde 11
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, toplumsal grup ve kesimlerin konfederal demokratik örgütlenmelerini esas alan demokratik sisteme dayalı yerel demokrasi anlayışını esas alan kantonlardan oluşur.
Madde 12
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, güvenli bir topluma ve özgür bireye dayanır ve doğrudan demokrasi ilkesine uygun olarak halkların, grupların ve toplulukların yerel örgütlenmelerini esas alır.
Madde 13
Toplulukları doğrudan etkileyen kararlar uzlaşma ilkesine göre alınır.
Madde 14
Çevresel ve toplumsal demokratik yaşamı esas almak ve çevresel açıdan demokratik bir toplum inşa etmek için çalışmak, doğaya karşı haksız muameleyi, talanı ve tahribatı önlemek.
Madde 15
Özgür ve adil bir demokratik toplum sistemi içerisinde Kuzey ve Doğu Suriye’deki tüm halklar ve gruplar arasında kardeşlik ruhuyla dolu demokratik bir ulus ilkelerine uygun olarak bir arada yaşama değerlerini pekiştirmek.
Madde 16
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, Kürt halkının siyasi, ekonomik ve kültürel haklarını garanti altına alır ve Kürt bölgelerinin tarihi özelliklerini ve otantik demografik yapılarını korur.
Madde 17
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, Süryani-Asuri halkının siyasi, kültürel ve ekonomik haklarını garanti altına alır, değerlerini ve tarihi varlığını korur ve adil temsil ve uzlaşı ilkesine dayanarak bölgelerindeki herhangi bir demografik değişikliği reddeder.
Madde 18
Demokratik Özerk Yönetim, kendi kendine yeterliliği ve sürdürülebilir ve dengeli kalkınmayı tesis eden komünal ekonomi ilkesini benimser.
Madde 19
Demokratik Özerk Yönetim, kadınların metalaştırılmasını ve sömürülmesini ortadan kaldırarak kadınlar için komünal ekonomiyi geliştirir.
Madde 20
Doğal zenginlik ve kaynaklar topluma aittir. Bunlar, bölgelerin ihtiyaçlarına göre ve adil bir şekilde kullanılır ve değerlendirilir. Bu husus kanunla güvence altına alınmıştır.
Madde 21
Tüm toplum için sağlık sigortasının geliştirilmesi; kamu sağlık hizmetleri ücretsiz olacaktır.
Madde 22
Eğitim ve sağlık alanlarında tekellerin önlenmesi.
Madde 23
Şehitlik kutsal bir değerdir ve Özerk Yönetim, şehitlerin ailelerine, yaralılara ve savaş esirlerine bakım ve iyi bir yaşam garanti eder.
Madde 24
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, tüm siyasi, sosyal, idari ve diğer alanlarda eşbaşkanlık sistemini benimser ve bunu, kadınların kendi varlıkları olarak demokratik konfederal sistemin örgütlenmesine ve sağlamlaştırılmasına katkıda bulunan eşit cinsiyet temsili ilkesi olarak kabul eder.
Madde 25
Toplumda kadın özgürlüğü ve haklarının sağlanması ve toplumsal cinsiyet eşitliği.
Madde 26
Kadınlar, eşit yaşam temelinde kurulan demokratik aile içinde özgür iradelerine sahiptirler.
Madde 27
Çevresel yaşamı ve ekosistemi korumak vatandaş, toplum ve tüm kurum ve kuruluşlar için bir görevdir.
Madde 28
Gençlik, toplumun etkin ve öncü gücüdür. Tüm toplumsal etkinliklerde örgütlenir ve yaşamın her alanına kendi özgür iradesi ve örgütlü gücüyle katılır.
Madde 29
Kantonların demografik özelliklerine göre Demokratik Özerk Yönetim kurumlarında tüm toplulukların adil temsili.
Madde 30
Her türlü iç ve dış tehlikeye karşı kendini savunma meşru bir haktır, Demokratik Özerk Yönetim altında yaşayan birey ve grupların saldırıya maruz kalmaları halinde kendilerini savunmaları ve onurlarını korumaları bir görevdir.
Madde 31
Demokratik Özerk Yönetimde vatandaş, ahlaki ve demokratik değerlerle donatılmış özgür bir bireydir ve birden fazla komüne katılma hakkına sahiptir.
Madde 32
Kuzey ve Doğu Suriye halklarının tarihi eserleri ve kültürel mirası, tüm bireylerin ve toplumun koruması gereken ulusal bir mirastır.
Madde 33
Hukuk sistemi dışında suç ve ceza yoktur
Madde 34
Sanık, suçluluğu kesin hükümle sabit oluncaya kadar masumdur.
Madde 35
Yasal olarak öngörülenler dışında herhangi bir vergi veya harç yoktur.
Madde 36
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, işgal altındaki toprakların kurtarılması ve halkın bölgelerine geri dönmesi konusunda kararlıdır.
İkinci Bölüm: Temel Haklar ve Özgürlükler
Madde 37
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne ve ilgili tüm insan hakları düzenlemelerine bağlıdır.
Madde 38
Yaşam hakkı temel ve dokunulmaz bir haktır. Ölüm cezasına izin verilmez.
Madde 39
İnsan onuru korunur ve yasalara uygun olarak hiç kimseye psikolojik veya fiziksel işkence yapılamaz.
Madde 40
Herkes inanç, vicdan, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.
Madde 41
Ezidi dini bağımsız bir dindir ve bağlıları, kendi kurumları ve Demokratik Özerk Yönetimin ilgili kurumları aracılığıyla dini, sosyal ve kültürel özelliklerini muhafaza etme ve her türlü asimilasyon ve imhadan koruma hakkına sahiptir
Madde 42
Herkes toplantı, yürüyüş ve protesto yapma hakkına sahiptir. Bu husus kanunla düzenlenir.
Madde 43
Siyasi düşünce özgürlüğü tüm halklar, topluluklar ve bireyler için güvence altındadır ve bu kişiler kendi isteklerini temsil eden partiler kurma hakkına sahiptir. Bu husus kanunla düzenlenmiştir.
Madde 44
Halklar ve topluluklar, komün, konsey, kooperatifler, akademiler ve Özerk Yönetim’de örgütlenme ve kendilerini özgürce ifade etme hakkına sahiptir.
Madde 45
Topluluk grupları kendilerini özgürce örgütleyebilir ve çalışmalarını kendileri için belirlenen yasal çerçeveye göre özel olarak örgütlenmiş komün, konsey, dernek, sendika, birlik, federasyon veya oda şeklinde yürütebilirler.
Madde 46
Baskı, asimilasyon, kültürel soykırım, demografik değişim, işgal ve tecavüz insanlığa karşı işlenen suçlardır ve halkların ve grupların bunlara karşı direnme meşru hakları vardır.
Madde 47
Köy, mahalle, kasaba, şehir ve kantondan başlayarak her idari birim, bu sözleşmenin içeriğine aykırı olmamak kaydıyla, kendisini ilgilendiren konularda ve işlerde karar verme hakkına sahiptir.
Madde 48
Herkes demokratik siyasete katılma ve yasalara uygun olarak aday gösterme ve seçilme hakkına sahiptir.
Madde 49
Hiç kimse renk, cinsiyet, ırk, din, inanç veya mezhep farklılıkları nedeniyle ayrımcılığa tabi tutulamaz, aşağılanamaz veya dışlanamaz.
Madde 50
Kadınlara karşı her türlü şiddet uygulamak, onları istismar etmek veya onlara negatif ayrımcılık uygulamak kanunla cezalandırılan bir suçtur.
Madde 51
Kadınlar, yaşamın her alanına eşit katılım ve kendi işleriyle ilgili kararları alma hakkına sahiptir.
Madde 52
Gençler, özerk bir şekilde örgütlenme ve yaşamın her alanına örgütlü ve gönüllü bir şekilde katılma hakkına sahiptir.
Madde 53
Demokratik Özerk Yönetim ve toplum, özel ihtiyaçları olan insanların yaşamın tüm alanlarına zihinsel ve fiziksel katılımı için gerekli yetenekleri güvence altına alır ve sağlar ve ihtiyaçlarını karşılayamayanlar için iyi bir yaşam sağlar.
Madde 54
Yaşlılar toplumun hafızası ve bilgi birikimine sahip kişilerdir. Sosyal güvenliğe, yaşamın her alanına gerektiği gibi katılmaya ve hak ettikleri takdiri görmeye hakları vardır.
Madde 55
Çocukların hakları korunmakta ve onlara karşı şiddet kullanılması, çalıştırılmaları, sömürülmeleri ve işe alınmaları yasaklanmaktadır. Bu husus kanunla düzenlenir.
Madde 56
Herkes adil yargılanma hakkına sahiptir.
Madde 57
Adli izin veya suçüstü halleri dışında, özel yerlere veya konutlara girilemez veya buralarda arama yapılamaz.
Madde 58
Bireysel özgürlük yasal bir belge olmaksızın kısıtlanamaz.
Madde 59
Herkes sağlıklı bir çevre toplumu içinde yaşama hakkına sahiptir.
Madde 60
Kültürel, etnik ve dini gruplar ve topluluklar kendi demokratik örgütlerini ve kurumlarını isimlendirme ve oluşturma ve kültürlerini koruma hakkına sahiptir. Hiçbir kişi veya kuruluş, kendi inanç, düşünce veya kültürünü başkalarına zorla kabul ettirme hakkına sahip değildir.
Madde 61
Özerk Yönetim, aşiretlerin ve klanların tarihi değerlerini, kalkınmaya ve toplumda barış içinde bir arada yaşamaya hizmet edecek şekilde geliştirmeye isteklidir ve toplumsal sözleşmeye aykırı olan tüm aşiret geleneklerine karşı çıkar.
Madde 62
Eğitim her düzeyde ücretsizdir ve ilk ve orta öğretim zorunludur.
Madde 63
Her vatandaş çalışma, seyahat ve barınma hakkına sahiptir.
Madde 64
Emekçilerin hakları korunur, örgütlenme ve sosyal yaşam hakları güvence altına alınır ve bu husus kanunla düzenlenir.
Madde 65
Medya, basın ve yayın özgürlüğü güvence altındadır ve bu husus kanunla düzenlenir.
Madde 66
Herkes bilgiye erişme ve bilgi edinme hakkına sahiptir ve bu hak kanunla düzenlenir.
Madde 67
Herkes, kültürel, sanatsal ve toplumsal faaliyetlerini geliştirme ve yayma, bunlara katılma ve bunlardan yararlanma hakkına sahiptir ve bu husus kanunla düzenlenir.
Madde 68
Her insan, insani ve siyasi sığınma talep etme ve kötü muameleden vazgeçme hakkına sahiptir. Bir siyasi mülteci, kendi rızası olmadan ülkesine geri gönderilemez. Bu husus kanunla güvence altına alınmıştır.
Madde 69
Doğal zenginlik ve kaynaklar toplum için kamusal servettir. Bunların özel mülkiyete dönüştürülmesi yasaktır ve yatırımları, yönetimleri ve elden çıkarılmaları kanunla adil bir şekilde düzenlenir.
Madde 70
Özel mülkiyet korunur ve kamu yararı dışında ellerinden alınamaz. Adil bir şekilde tazmin edilmelidir ve bu husus kanunla düzenlenir.
Madde 71
Demografik değişim amacıyla mülk edinmek ve vermek yasaktır.
Madde 72
Tüm vatandaşların meşru savunmaya katılımı, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi ve Demokratik Suriye Cumhuriyeti bölgelerine yönelik her türlü saldırıyı caydırmak için bir hak ve görevdir.
Madde 73
Fikri mülkiyet korunmakta ve bu husus kanunla düzenlenmektedir.
Üçüncü Bölüm: Toplumsal Sistem
Birinci Bölüm
Madde 74
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, demokratik ve özgür toplum yaşamını komünler, konseyler, akademiler, kooperatifler, toplumsal ekonomik birimler ve toplum sistemini tamamlayan ve konfederal bir şekilde örgütlenen kurumların oluşumuna dayalı olarak örgütler. Demokratik toplum sistemi bu kurumlara dayalı olarak gelişir ve sağlamlaşır.
Madde 75
Komün:
Bu, doğrudan demokrasinin temel taban örgütlenmesi biçimidir. Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nin en küçük idari birimidir. Sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamı üreten ahlaki-politik topluluğun geliştiği yerdir. Komün müstakil bir konseydir ve karar alma, yönetim yeridir ve idari ve örgütsel alanlardaki sosyal sorunları çözme yetkisine sahiptir.
Madde 76
Komünün yapısı:
- Komünün idari ve coğrafi sınırları içinde yaşayan bir dizi aileden oluşur.
- Kuzey ve Doğu Suriye’deki her vatandaş komünün bir üyesidir.
- Eş başkanlar ve komite üyeleri komün üyeleri tarafından seçilir. Komün eş başkanı veya komitelerden birinin bir üyesi görevlerini gerektiği şekilde yerine getirmezse, genel seçimleri beklemeden güvensizlik oyu verilebilir ve seçim yapılabilir.
- Komün, çalışmalarında doğrudan demokrasiyi benimser.
Madde 77
Halk konseyleri:
Halkı temsil eden toplum birimidir. Kuzey ve Doğu Suriye Bölgesi’ndeki köyler, mahalleler, kasabalar, şehirler ve kantonlardan başlayarak sosyal, siyasi, kültürel ve ekonomik açılardan kendi kararlarını alır, bunların uygulanmasını takip etmek için çalışır ve özgür demokratik yaşama ilişkin kural ve ilkeleri belirlerler. Konseyler toplum meselelerini müzakere eder, karar alır ve buna ilişkin politikalarını belirler. Bu temelde toplumu organize eder, korunmasını güçlendirir, varlığının sürdürülebilirliğini sağlar ve siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik ve güvenlik alanlarındaki ihtiyaçlarını güvence altına alır. Komisyonlar demokratik konfederasyon ilkesine göre düzenlenir.
Madde 78
Halk konseylerinin yapısı:
- Konseylerdeki temsilci sayısı nüfus yoğunluğuna göre belirlenir ve bu kanunla düzenlenir.
- Konseyler, doğrudan oy kullanan halkın oylarını alan temsilcilerin %60’ı ve örgütlü sosyal kurumlar ile etnik ve dini toplulukların kendi aralarında şeffaf ve demokratik bir şekilde seçtikleri temsilcilerin %40’ı oranında yeterli sayıda seçilmiş üyeden oluşur. Özel bir yasa ile uzlaşmacı demokrasiye göre düzenlenmiştir.
- Seçim döngüsünün süresi iki yıldır.
- Konsey üyeleri, yürütme organı üyeleri ve eş başkanlar iki dönem üst üste aynı görevde bulunduktan sonra yeniden aday olma hakkına sahip değildir.
- Konsey, komiteler aracılığıyla çalışır ve onların çalışmalarını ve yürütme komisyonlarının çalışmalarını takip eder.
- Yürütme konseylerinin üyeleri halk konseylerinin seçilmiş üyeleri tarafından seçilir, ancak %20’si gerektiğinde atanmış uzman ve uzmanlardan oluşur.
- Tüm konseylerde kadınların temsil oranı %50’dir.
- Belediyelerin eş başkanları halk konseylerine ve aynı zamanda yürütme konseylerine katılırlar.
- Kadınlar, kadın konseyleri aracılığıyla komün, kasaba, şehir, kanton ve Kuzey ve Doğu Suriye Bölgesi’nden başlayarak tüm halk konseylerinde kendilerini temsil ederler.
Madde 79
Halk konseylerinin görevleri:
- Konseyin eş başkanlarını seçmek.
- Yürütme konseyinin eş başkanlarını ve topluluklar tarafından isimleri oy birliği ile önerilen yürütme konseyi üyelerini onaylamak.
- Adalet konseyleri tarafından isimleri önerilen adalet kurumlarının eş başkanlarını onaylar. Adalet kurumları toplumsal sözleşmeye uygun olarak çalışarak halk meclislerine karşı sorumludur.
- İç güvenlik kurumları tarafından isimleri önerilen İç Güvenlik Güçleri (Asayiş) liderlerini onaylar ve meclisler onları denetler. Asayiş, raporlarını periyodik olarak halk konseylerine sunar.
- İsimleri Toplum Koruma Güçleri liderleri tarafından önerilen Toplum Koruma Güçleri liderlerini onaylar ve konseyler onları denetler. Toplum Koruma Güçleri raporlarını periyodik olarak halk konseylerine sunar.
- Konseyler, koordinasyon ve entegrasyon şeklinde birlikte çalışırlar.
Madde 80
Mahalle: Mahalledeki yerleşim birimlerinden oluşur.
Mahalle meclisi:
- Üye sayısı mahalledeki nüfus yoğunluğuna göre belirlenir.
- Mahalle meclisi, %60 oranında seçmenlerin oylarını alan temsilcilerden, %40 oranında ise şeffaf ve demokratik bir şekilde seçilen toplum örgütleri ve topluluk temsilcilerinden oluşur. Mahalle meclisine, o mahalleye bağlı komünlerin mahalle meclisi üyesi olan eş başkanları ve mahalledeki belediye encümeninin eş başkanları katılır.
- Mahalle meclisi kendi ofisini ve bu ofisin eş başkanlarını seçer.
- Yürütme kurulunun eş başkanlarını seçer.
- Yürütme kurulu üyelerini ve mahalledeki İç Güvenlik Güçleri birimini onaylar.
- Toplum Koruma Güçleri liderliği tarafından isimleri önerilen mahalledeki Toplum Koruma Güçleri liderliğini onaylar.
- Mahalle yürütme konseyinin çalışmalarını denetler.
- Adalet konseyi tarafından önerilen uzlaşma komitesi üyelerini onaylar.
- Konsey, mahalleyi etkileyen kararları tartışma ve karara bağlama, planlar geliştirme ve komünlerin çalışmalarına müdahale etmeden bunların uygulanmasını takip etme hakkına sahiptir.
- Mahalle konseyi ve komünler koordineli ve entegre bir şekilde çalışır.
- Mahalle konseyinin eş başkanları kent konseyinin üyeleridir.
- Çalışmalarını iç yönetmeliklere göre düzenler.
Madde 81
Mahalle konseyinin yürütme konseyi:
- Mahalle konseyinin kararlarını uygular.
- Konsey komitelerinin çalışmalarını takip eder.
- Raporlarını konseye sunar.
- Yürütme komiteleri ile mahalleye bağlı komünler arasında koordinasyonu sağlar.
Madde 82
Kasaba: kasaba merkezi, bağlı köyler ve diğer yerleşim birimlerinden oluşur.
Belediye meclisi:
- Belediye meclisi, %60’ı seçmenlerin oylarını alan temsilcilerden, %40’ı ise o beldeye bağlı komünlerin eş başkanları ile belediyenin eş başkanlarının katıldığı şeffaf ve demokratik bir şekilde seçilen toplumsal örgüt ve toplulukların temsilcilerinden oluşur.
- Konsey bürosunun eş başkanlarını seçer.
- Konseyin yürütme kurulunun eş başkanlarını seçer.
- Yürütme konseyi üyelerini ve beldedeki İç Güvenlik Güçleri birimini onaylar.
- Toplum Koruma Güçleri liderliği tarafından isimleri önerilen beldedeki Toplum Koruma Güçleri liderliğini onaylar.
- Kasabanın yürütme konseyinin çalışmalarını denetler.
- Adalet komitesi tarafından önerilen uzlaşma komitesi üyelerini onaylar.
- Konsey, kasabayı etkileyen kararları tartışma ve karara bağlama, planlar geliştirme ve uygulamayı takip etme hakkına sahiptir.
- Beldeyi etkileyen kararları komünün işlerine karışmadan alır.
- Belediye meclisi ve komünler koordineli ve entegre bir şekilde çalışır.
- Çalışmalarını iç yönetmeliklere göre düzenler.
Madde 83
Belediye meclisinin yürütme konseyi:
- Belediye meclisinin kararlarını uygular.
- Komitelerinin çalışmalarını takip eder.
- Raporlarını konseye sunar.
- Yürütme komiteleri ile ilçeye bağlı komünler arasında koordinasyonu sağlar.
Madde 84
Şehir: şehir merkezi ve ona bitişik kasaba, köy ve yerleşim birimlerinden oluşur.
Şehir konseyi:
- Kent konseyi %60 oranında halkın oylarını alan temsilcilerden, %40 oranında ise şeffaf ve demokratik bir şekilde seçilen toplum örgütleri tarafından gösterilen adaylardan ve kentin mahallelerinde bulunan kasaba ve komünlerin eş başkanlarından oluşur. Belediyelerin eş başkanları kent konseyinin üyeleridir.
- Büyük şehirlerde bir mahalle konseyi oluşturulur ve mahalle konseyinin eş başkanları kent konseyine katılır.
- Kasaba, şehir ve büyük şehir özel bir kanunla düzenlenir.
Madde 85
Kent konseyi görevleri:
- Kendi ofisini ve ofisin eş başkanlarını seçer.
- Yürütme konseyinin eş başkanlarını seçer.
- Kentin yürütme konseyi üyelerini onaylar ve çalışmalarını denetler.
- Adalet Konseyi tarafından isimleri önerilen adalet divanı ve kentin uzlaşma komisyonlarının eş başkanlarını onaylar.
- Kentin İç Güvenlik Güçleri liderliğini onaylar ve çalışmalarını denetler.
- Toplum Koruma Güçleri liderliği tarafından isimleri önerilen şehir için Toplum Koruma Güçleri liderliğini onaylar.
- Plan ve projeler hazırlar ve kenti etkileyen kararlar alır.
- Kasaba ve komünlerin çalışmalarına müdahale etmeden şehirle ilgili kararları alır.
- Kendi iç yönetmeliğine göre çalışır ve komiteler aracılığıyla çalışmaları takip eder.
- Kasaba konseyleri, şehirdeki komünler ve mahalle konseyleri ile koordinasyon ve entegrasyon şeklinde çalışmalar yürütür.
Madde 86
Kent Yürütme Kurulunun Görevleri:
- Kent konseyi tarafından onaylanan kararları ve projeleri uygular.
- Komitelerinin çalışmalarını denetler ve takip eder.
- Kentin yürütme komiteleri ile ilçenin yürütme komiteleri arasında koordinasyonu sağlar.
- Büyük şehirlerin yürütme konseyi, şehrin yürütme komitesi ile mahalle komiteleri arasında koordinasyon sağlar.
- Halk Konseylerine karşı sorumludur ve raporlarını aylık olarak Halk Konseylerine sunar.
- Çalışma mekanizmasını iç yönetmelikler aracılığıyla belirler.
Madde 87
Kanton
- Kanton şehirlerden, kasabalardan, köylerden ve çiftliklerden oluşmaktadır.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’ndeki kanton, demokratik konfederasyon temelinde ve Demokratik Özerk Yönetim’in karar verdiği ve uyguladığı ilkelere göre siyasi, sosyal, ekonomik, ekolojik, kültürel, güvenlik, eğitim, kadın ve gençlik alanlarında örgütlenir. Toplumsal sözleşmede kendisi için belirlenen yetki ve haklara sahiptir.
- Kuzey ve Doğu Suriye düzeyinde kamu yatırımlarına paralel olarak, her kanton ekonomik alanda kendi kendine yeterlilik ve entegrasyon ilkelerine göre örgütlenir ve toplumun temel ihtiyaçlarını güvence altına almak için Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi ile birlikte çalışır ve nüfus yoğunluğuna ve ihtiyaca göre imkanlardan payını alır.
- Kantonlar, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nde yeraltı ve yerüstü zenginliklerinin adil dağılımını esas alır. Zenginliğin adil dağılımı kanunla düzenlenir.
- Her kanton meclisi kendi iç güvenlik güçlerini örgütlemek, güçlendirmek ve çalışmalarını denetlemekle sorumludur.
- Her kanton dış saldırılara karşı meşru savunma hakkına sahiptir ve Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi ile Demokratik Suriye Cumhuriyeti’ni savunmakla yükümlüdür.
- Her kanton, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nin toplumsal sözleşmesine aykırı olmamak kaydıyla, halklar ve ülkelerle diplomatik, ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkileri geliştirme ve güçlendirme hakkına sahiptir.
- Her kantondaki etnik ve dini topluluklar siyasi, sosyal ve kültürel işlerini kendi dil ve kültürlerinde organize eder ve yönetirler.
- Kantonların yukarıda belirtilen hak, yetki ve sorumluluklarının her birine ilişkin kural ve mekanizmaların temelleri ayrı ve ayrıntılı yasalarla belirlenir.
Madde 88
Kanton halk konseyi
- Bu konsey her bir kantondaki halkları ve sosyal grupları temsil eder. Yasama, denetleme ve kamu politikaları oluşturma görevlerini yerine getirir. Buradaki seçim döneminin süresi iki yıldır. Konseyin ve komitelerinin çalışma mekanizması iç yönetmeliklerle belirlenir.
- Konsey, nüfus yoğunluğuna göre, %60’ı genel seçimlerde halk tarafından seçilenlerden, %40’ı ise kantonlardaki halk konseyi üyelerinden (halk konseylerinin eş başkanları ve şehirlerdeki yürütme konseyi dahil), etnik, dini, ideolojik ve kültürel topluluklar içinde demokratik ve şeffaf bir şekilde seçilen temsilcilerden oluşur. Bu husus Seçim Kanunu ile düzenlenmiştir.
- İlk oturum, Yüksek Seçim Kurulu’nun daveti üzerine tüm kantonlarda kesin sonuçların açıklanmasından sonraki on altıncı günde yapılacak. Üyelerin üçte ikisinin katılımı zorunludur. Gerekli nisap sağlanamadığı için ilk oturumun yapılamaması halinde başka bir tarih belirlenir ve genel toplamın 50+1’inin hazır bulunması halinde nisap sağlanmış sayılır. Halk konseyinin ilk oturumuna en yaşlı ve en genç üyelerden bir erkek ve bir kadın başkanlık eder ve eş başkanlar ile ofis seçilir. Bundan sonra konsey üyeleri yemin eder ve konseyin oturumları, iç tüzüğünde belirtildiği üzere, zorunluluklar aksini gerektirmedikçe halka açıktır.
- Halk meclisinin oturumu, istisnai durumlarda ve üyelerin 1/4’ünün talebi veya meclis eş başkanlığının talebi üzerine altı aylık bir süre için uzatılabilir. Uzatma, konsey üyelerinin 2/3’ünün onayı ile yapılır.
- Konsey üyesi, üyelik süresi boyunca dokunulmazlıktan yararlanır. İfade ettiği görüşlerden dolayı sorumlu tutulamaz ve konseyin izni olmadan adli kovuşturmaya tabi tutulamaz; ancak suçüstü hali hariç, bu durumda sadece konsey ofisine bildirimde bulunulması gerekir.
Madde 89
Kanton halk konseyinin görevleri:
- Kantonun sosyal, ekonomik, mali, enerji, iç güvenlik, eğitim, kültür ve aydınlanma, kadın ve gençlik ve diğer konularla ilgili genel politikalar oluşturur, projeleri tartışır ve kararlar alır.
- Kantonla ilgili kararları ve yasaları şehir işlerine karışmadan karara bağlar.
- Konseyin çalışmalarını düzenlemek ve yürütmek üzere kendi bürosunun eş başkanlarını ve dört yardımcısını seçer.
- Konsey, komiteler temelinde çalışır ve komiteleri aracılığıyla yürütme konseyinin faaliyetlerini takip eder, denetler ve raporunu konseye sunar.
- Üçte iki çoğunlukla yürütme konseyinin eş başkanlarını seçer ve yürütme konseyinin oluşumunu sunmakla görevlendirir. Yürütme kurulu üyelerine, kurulun oy sayısının 50+1’i oranında güvenoyu verilir. Yürütme konseyi üyeleri belirlenirken etnik ve dini toplulukların adil temsili göz önünde bulundurulmalıdır. Yürütme konseyinde kadınların oranı %50’dir ve ayrıca yürütme konseyinden veya üyelerinden birinden güvenoyu çekme hakları vardır ve bu kanunla düzenlenmiştir.
- İç Güvenlik Güçleri kurumları tarafından isimleri önerilen İç Güvenlik Güçleri birimini onaylar ve faaliyetlerini denetler.
- Toplum Koruma Güçleri liderliği tarafından isimleri önerilen Toplum Koruma Güçleri liderliğini onaylar ve periyodik raporlarını kanton konseyine sunar.
- Adalet Konseyi tarafından isimleri önerilen Kanton Adalet Konseyi eş başkanlarını onaylar.
- Kantonda yasalar çıkarır ve yasallaştırır.
- Kent konseylerinin katılımıyla kantonun genel bütçesini görüşür ve onaylar.
- Kantonun genel politikasını ve kalkınma planlarını onaylar.
- Kantondaki halk konseyinin veya kanton Adalet Konseyinin önerisi üzerine, kantondaki halk konseyinin affı onaylayabileceği suç durumlarının yasayla belirlenmesi koşuluyla, kantonda genel af yasası çıkarır.
- İç yönetmeliklere göre çalışır.
Madde 90
Kanton Yürütme Konseyi:
- Kantondaki yürütme organıdır. Halk meclisinin kararlarını ve yargı kararlarını uygular ve faaliyetlerine ilişkin raporları periyodik olarak kanton halk meclisine sunar.
- Yürütme konseyinin eş başkanları ve yardımcıları, komisyonların eş başkanları ve şehirlerin yürütme konseylerinin eş başkanlarından oluşur.
- Kendisini yürütme komisyonları temelinde örgütler ve kolektif yürütme gücünü buna göre oluşturur.
- Her komisyon, faaliyetinin gereklerine göre eş başkanlardan ve yeterli sayıda üyeden oluşur.
- Yürütme konseyi oluşturulduktan ve güvenoyu aldıktan sonra, bir sonraki aşama için çalışma programını belirleyen bir bildiri yayınlar ve kantondaki halk konseyi tarafından onaylandıktan sonra kendi dönemi boyunca bunu uygulamakla yükümlüdür.
İkinci Bölüm
Madde 91
Kuzey ve Doğu Suriye Bölgesi: Cezire, Deyr ez-Zor, Rakka, Fırat, Menbiç, Afrin/Şeba ve Tabka olmak üzere yedi kantondan oluşmaktadır.
Kuzey ve Doğu Suriye Bölgesi Halkların Demokratik Konseyi
- Halkların Demokratik Konseyi, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi altında yaşayan tüm halkları temsil etmektedir. Kardeşçe bir arada yaşama entegrasyonunun ve bölge halkları tarafından kurulan özgür ve demokratik birliğin sembolüdür.
- Halkların Demokratik Konseyi halkların temsilcilerinden oluşmaktadır: Kürtler, Araplar, Süryaniler, Asuriler, Ermeniler, Türkmenler, Çerkesler ve Çeçenler. Kadınların oranı %50’dir. Ayrıca aşağıdaki gibi ideolojik ve kültürel grupları da temsil etmektedir: Müslümanlar, Hıristiyanlar, Ezidiler ve Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nin çatısı altında yer alan diğer gruplar.
- Karar alırken ve yürüttüğü faaliyetlerde tüm halkların ve grupların tarihi, demografik, coğrafi, dini, ideolojik, etnik ve kültürel yapılarını ve özelliklerini dikkate alır.
- Demokratik Halklar Konseyi, halkların ve grupların demokratik özerk yönetimler kurma hakkını güvence altına alır. Özellikleri ve ideolojik, etnik ve kültürel özgürlükleri toplumsal sözleşme çerçevesinde yasalarla güvence altına alınır.
- Toplumun örgütlenmesinde demokratik konfederal sistemi benimser. Çevresel ve ekonomik bir denge içinde yaşamayı sağlar.
- Halkların Demokratik Konseyi, Demokratik Özerk Yönetim kanton, grup ve yerel birim örgütlenmesini demokratik konfederal sistemin temel direği olarak görür. Demokratik Özerk Yönetim altındaki tüm grupları kendi iradeleri temelinde birleştirmeyi amaçlar.
Madde 92
Demokratik Halk Konseyi’nin Yapısı:
- Halkların Demokratik Konseyi, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi altındaki halkların ve grupların yasama ve genel temsilini üstlenir.
- Seçim dönemi süresi iki yıldır.
- Halkların Demokratik Konseyi’nin her kantondan gelecek üye sayısı nüfus yoğunluğuna göre belirlenir ve bu yasada yer alır.
- Halkların Demokratik Konseyi üyeleri şu şekilde seçilir: 60’ı halkın katıldığı genel seçimlerde belirlenen halk temsilcileri, %40’ı ise etnik, dini, ideolojik ve kültürel toplulukların kendi içlerinden nüfus yoğunluklarına ve toplumsal kesimlere göre seçim yasasına uygun olarak şeffaf ve demokratik bir şekilde seçilen temsilcilerden oluşur. Kanton konseyi eş başkanları, kantonlardaki yürütme konseylerinin eş başkanları ve Kuzey ve Doğu Suriye Belediyeler Birliği eş başkanları Halkların Demokratik Konseyi’nin üyesidir.
- Halkların Demokratik Konseyi’nin ofisi eş başkanlar ve dört yardımcıdan oluşur. Bu isimler, Halkların Demokratik Konseyi’nde yer alan toplumsal grup ve kesimlerin temsilcilerinin mutabakatı ile Konsey’e önerilir. Eş başkanlar, Konsey üyesi tam sayısının üçte ikisinin onayı ile seçilir. Başkanlık Ofisi üyeleri ise Halkların Demokratik Konseyi oturumuna katılanların 50+1’inin oyuyla seçilir.
- Halkların Demokratik Konseyi komiteler aracılığıyla çalışır. Nihai kararları formüle eder ve projeleri Halkların Demokratik Konseyi toplantısına sunar. Gerektiğinde gerekli komiteleri oluşturabilir.
- Faaliyetlerini kendi iç tüzüğüne uygun olarak yürütür.
Madde 93
Halkların Demokratik Konseyinin Görevleri
- Yürütme Konseyi’nin eş başkanlarını üçte iki çoğunlukla seçer ve güvenoyu aldıktan sonra bir ay içinde Yürütme Konseyi’nin oluşumunu sunmakla görevlendirir. Ayrıca, Yürütme Konseyinden veya üyelerinden birinden güvenoyunu çekme hakkına da sahiptir. Yürütme Konseyi’nin eş başkanları ve üyeleri Halk Konseyi’nin seçilmiş yetkilileri arasından seçilir. Kabil edilmeme durumunda, Yürütme Konseyi eş başkanları tarafından %80’i konsey üyelerinden ve %20’si uzmanlardan olmak üzere yeni isimler önerilecek ve Yürütme Konseyi eş başkanları seçilirken etnik ve dini gruplar ve kantonlar arasında uzlaşma sağlanarak eşit etnik ve dini temsil sağlanacaktır. Kadınların temsili erkeklerle eşittir.
- Periyodik olarak ve ihtiyaç duyulduğunda toplanır. Genel politikayı formüle eder ve bölgesel düzeyde kantonların yetki alanı dışındaki stratejik hedefleri belirler. Tüm alanlarda önerilen projeleri tartışır ve planlar yapar.
- Konsey, kanton konseyleri ve Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Konseyi’nin katılımıyla Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi kapsamındaki barış ve savaş durumlarını onaylar.
- Halkların Demokratik Konseyi, kantonların işlerine karışmadan Kuzey ve Doğu Suriye bölgesine ilişkin yasaları belirler ve yürürlüğe koyar.
- Yürütme komisyonlarının çalışmalarını komiteler aracılığıyla takip eder ve komiteler raporlarını Konsey’e sunar.
- Kuzey ve Doğu Suriye Adalet Konseyi tarafından önerilen Kuzey ve Doğu Suriye Sosyal Adalet Konseyi eş başkanlarını onaylar.
- İç Güvenlik Servisi tarafından isimleri önerilen İç Güvenlik Güçleri Genel Komutanlığını onaylar ve Konsey bunların faaliyetlerini denetler.
- Adalet Konseyi ve Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Halk Konseyi’nin mutabakatı ile Adalet Konseyi ve kanton halk konseyi tarafından önerilen Yüksek Seçim Komisyonu üyelerini onaylar. Halkların Demokratik Konseyi üyelerinin üçte ikisinin oyuyla, yeterli çoğunluğa ulaşılamaması halinde ise 50+1 oranında oyla başka bir oturuma ertelenir.
- Demokratik Suriye Güçleri Genel Komutanlığı’nın atama ve terfilerini onaylar ve faaliyetlerini denetler.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi adına halklarla, devletlerle, kurumlarla veya kantonlardaki halk meclisleriyle koordinasyon içinde yapılan sözleşmeleri ve anlaşmaları inceler, karara bağlar ve onaylar.
- Halkların Demokratik Konseyi’nin oturumu, istisnai durumlarda üyelerin dörtte birinin veya Konsey ofisinin talebi ve Konsey üyelerinin üçte ikisinin onayı ile altı aylık bir süre için uzatılabilir.
- Bir bölgenin ya da kantonun Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’ne katılımını, o bölgenin toplumsal sözleşmeyi kabul etmesinden sonra kanton meclislerinin de katılımıyla meclis üyelerinin üçte ikisinin oyuyla onaylayabilir. Yeterli çoğunluk sağlanamazsa oturum ertelenir ve oylama 50+1 oranında yapılır.
- Kanton meclislerinin katılımıyla Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nin genel bütçesini görüşür ve onaylar.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nde gerekli durumlarda Halkların Demokratik Konseyi veya Adalet Konseyi’nin önerisi üzerine genel affı onaylar ve ilan eder.
Madde 94
Halk Meclisi Bürosunun görevleri:
- Suriye’nin Kuzey ve Doğu Bölgesinde Demokratik Halk Konseyini temsil eder.
- Konseyin tüm faaliyetlerini düzenlemek, koordine etmek, uygulamak ve denetlemekten sorumludur.
- Komiteleri harekete geçirir, izler ve denetler.
Madde 95
Kuzey ve
Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetim Yürütme Konseyi
- Kanton yürütme konseylerinin eş başkanları, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Yürütme Konseyi üyesidir ve Demokratik Özerk Yönetim Yürütme Konseyi toplantılarına katılma, tartışma ve karar alma süreçlerine katılma hakkına sahiptirler.
- Kanton yürütme konseyi eş başkanları, Özerk Yönetim yürütme konseyi ve bağlı komisyonlarının eş başkanlığına aday olma hakkına sahip değildir.
- Eş başkanlar Yürütme Konseyini temsil eder ve faaliyetlerini yönlendirir.
Madde 96
Demokratik Özerk Yönetim Yürütme Konseyi’nin Görevleri
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nde Halkların Demokratik Konseyi tarafından hazırlanan ve belirlenen karar ve politikaları yürütme komisyonları aracılığıyla uygular.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi adına diplomatik faaliyetler yürütür.
- Kantonlar arasında siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda koordinasyon ve entegrasyonu sağlar.
- Kuzey ve Doğu Suriye Yürütme Konseyi’nin yetkileri, demokratik konfederalizm ilkesine uygun olarak toplumsal sözleşme çerçevesinde kantonla uyumluluk temelinde kanunla belirlenir.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’ndeki Demokratik Halk Konseyi’ne bağlıdır.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Yürütme Konseyi, Komisyonları aracılığıyla örgütlenir.
- Her Komisyon, Komisyonun eş başkanları, Komisyon konseyinin eş başkanları ve yeterli sayıda üyeden oluşur.
Madde 97
Tüm Komisyonların Konseyleri ve Yürütme Komiteleri:
Toplumsal sistemimiz demokratik konfederalizm ilkesine dayanır ve bu temelde her Komisyon, kasaba, şehir, kanton ve Kuzey ve Doğu Suriye bölgesinden başlayarak kendini konseyler içinde örgütler. Böylece demokratik sistemin pekiştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Her Komisyon konsey mekanizmasına göre çalışır. Bu konseyler, kendi kapsamına giren komite veya komisyonun çalışmalarıyla ilgili konuları tartışır. Bu konseyler, kapsamı dahilinde çalışacak kişileri nitelikli hale getirmek için kendisiyle ilişkili akademileri organize etmeye çalışır. Bu konseylerde her bir Komisyon ve komite ile ilgili kurum ve birliklerin temsilcileri yer alır. Eş başkanlarını seçer ve ihtiyaca göre konseye bağlı komiteleri oluşturur. Bu meclislerin eş başkanları ilçe, kent ve kanton meclisleri ile Halkların Demokratik Konseyi üyeleridir. Halk meclisleri herhangi bir komisyon ya da komiteyi ilgilendiren bir kararı görüşürken, ilgili meclisle koordinasyon içinde çalışmak zorundadır. Karar taslağı onlarla mutabık kalınarak sunulacaktır. Herhangi bir Komisyon veya komiteyle ilgili iç meselelere gelince, bunlara kendi konseyi karar verecektir. Sosyal yaşamda bütünleşme vardır, bu nedenle tüm Komisyon ve komitelerin konseyleri arasında simbiyotik bir ilişki olmalıdır.
Madde 98
Eğitim ve Öğrenim Konseyi:
Eğitimle ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinden oluşur,
Üniversite Konseyi, Eğitim Komisyonu, Müfredat Komisyonu temsilcileri
Vakfı, Dil Vakfı, Öğretmenler Sendikası, Avrupa Konseyi temsilcileri
öğretim kadrosu, araştırma ve çalışma merkezleri, Jineoloji (Kadın Bilimi) komiteleri,
komünlerin ve halk konseylerinin temsilcileri ve
Öğrenci Birliği. Bir eğitim stratejisi geliştirir. Resmi dilleri öğretir
ve Demokratik Özerk Yönetim içindeki diğer diller. Odak noktası
kamu bilincini geliştirir. Ulusun demokratik zihniyetini geliştirir.
kreş aşamasından üniversite aşamasına kadar. Eğitim projeleri geliştirir ve
Toplumun tüm kesimleri için eğitim, kültür ve bilim müfredatı. Bu geliştirir
çalışmalarında uzmanlaşmış kurumlar ve nitelik kazandırmak için çalışan akademiler açar.
eğitim personeli.
Madde 99
Kültür ve Aydınlanma Konseyi:
Sanat ve kültür akademilerinin temsilcileri, Medya Komitesi, Demokratik Toplum Akademileri Komitesi, kültür merkezleri ve derneklerinin temsilcileri, aydın ve sanatçı birlikleri ve bunlarla ilgili kolejlerin temsilcilerinden oluşur. Kendi iç düzenini sağlar. Katılımcı yaşam ve demokrasi değerlerini güçlendirmek, sanat ticareti yapan ve medyayı toplumsal değerleri ve halkların kültürel mirasını aşağılamak için kullanan kapitalist modernite anlayışıyla mücadele etmek için akademiler ve kültür merkezleri aracılığıyla entelektüel, aydınlanma, sanatsal ve eğitim faaliyetleri geliştirir. Konsey, uzman akademik kadroyu hazırlar.
Madde 100
Şehit Aileleri, Yaralılar ve Savaş Esirleri Konseyi:
Şehit aileleri, yaralı aileleri ve savaş esirleri devrimin temel değerleri arasındadır. Konsey, şehit ailelerini, yaralı ailelerini ve savaş esirlerini örgütler, maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılar. Her alanda etkin rol oynamalarını sağlamak için çalışır. Savaş yaralılarını rehabilite etmek ve onları mesleki açıdan güçlendirmek için akademiler ve uzmanlaşmış merkezler geliştirir ve onlara iş fırsatları sağlamak ve çalışamayanlar için iyi bir yaşam sağlamak için çalışır.
Madde 101
Çevre Konseyi:
İlgili kurum, kuruluş, dernek, belediye, sağlık ve ekonomik konsey temsilcilerinden oluşur. Konsey, çevre bilincinin geliştirilmesi, çevre ile uyumlu yaşam değerlerinin oluşturulması ve ekolojik çevre kültürü kavramının yaşamın her alanında geliştirilmesi için tüm Komisyonların kurul ve komiteleri ile işbirliği ve koordinasyon içinde çalışır. Çevre endüstrisini geliştirmek için çalışır ve çevreye zarar veren tüm sanayi ve inşaat faaliyetlerine karşı çıkar. Kuzey ve Doğu Suriye’deki ekoloji hareketleri ile bölgesel ve küresel düzeyde ortak çalışmalar yürütür.
seviyeleri.
Madde 102
Sosyal İşler ve İşçiler Konseyi:
İşçilerin, çiftçilerin, emekçilerin, zanaatkârların, özel ihtiyaç sahiplerinin, yerinden edilmişlerin ve mültecilerin işleriyle ilgilenen kurum ve kuruluşlardan oluşur. Toplumsal yaşama etkin katılımlarını sağlamak ve iş olanaklarını güvence altına almak için federasyonlar, kooperatifler, konfederasyonlar ve meslek okulları geliştirerek demokratik bir toplumsal sistemin kurulmasına katkıda bulunur. Dernek
emekçi̇ler, demokrati̇k bi̇r toplumun i̇nşasina ve demokrati̇k si̇yaseti̇n güçlendi̇ri̇lmesi̇ne katkida bulunan temel gruptur. Konsey, emekçilerin sosyal ve kültürel yönlerini geliştiren projeler geliştirir. Kadınların emeğine değer katan bir ekonomik sistem inşa etmek için çalışır. Ayrıca özel ihtiyaçları olan kişileri örgütler, onları psikolojik ve profesyonel olarak güçlendirmek için çalışan akademiler ve özel merkezler açar ve ihtiyaçları karşılanamayanlara mali destek sağlar.
Madde 103
Hukuk Konseyi:
İnsan hakları kurumları, avukat sendikalarının temsilcileri, insan hakları ve kadın haklarıyla ilgilenen örgütlerin temsilcileri, Adalet Konseyi temsilcileri ve ilgili üniversitelerden oluşur. Demokratik Özerk Yönetim’de etik ve demokratik hak ilkelerine dayalı yasa ve yönetmelikler geliştirir. Çıkarılan yasaların toplumsal sözleşmeye uygun olması için Demokratik Halk Meclisi komiteleri ile koordineli çalışır. Kuzey ve Doğu Suriye bölgesi ile işgal altındaki topraklara yönelik insan hakları ihlallerini ve savaş suçlarını izler, belgeler ve takip eder. İnsan hakları ile ilgili kurumlar ve insan hakları örgütleri ile çalışır. Suriye’deki insan hakları ihlallerinin yasal meşruiyetinin sağlanmasına yönelik faaliyetler yürütür.
Demokratik Özerk Yönetim.
Madde 104
Sağlık Konseyi:
Sağlıkla ilgilenen kurum ve derneklerin temsilcilerinin yanı sıra doktor, eczacı, diş hekimi, sağlık meslekleri birlikleri, çevre, belediye ve ekonomik konsey temsilcileri ile ilgili kolej ve enstitülerin temsilcilerinden oluşur. Toplum sağlığı sorunlarına hizmet eden projeler ve stratejik planlar geliştirir. Kurumları geliştirir ve bu alanda çalışan kuruluşları destekler ve ayrıca aşağıdakiler arasında koordinasyon rolü oynar
onlar. Ekolojik yaşamdan başlayarak sağlık ilkesine göre çalışır ve özgür bir toplum inşa eder. Hizmet alanını ve sağlık sigortacılığını geliştirmek için sağlık çalışanları arasında toplumsal ve bilimsel farkındalık sağlayan akademiler geliştirir, sağlık hizmetlerinin herkese ücretsiz sunulmasını hedefler. Sağlık alanında her türlü sömürü ve insan ticaretine karşı çıkar.
Madde 105
Ekonomi ve Tarım Konseyi:
Ekonomik kurumların temsilcileri, çiftçi birlikleri ve dernekleri, hayvan yetiştiricileri, ticaret ve sanayi odaları, esnaf birliği, araştırma merkezleri ve uzman mühendis, veteriner ve ziraat mühendisleri yüksekokullarının temsilcilerinden oluşur. Esas olarak çevreci, katılımcı ve toplumcu ekonomiye dayalı konfederal demokratik bir toplumun ekonomik sistemini geliştirir ve hayata geçirir. Her türlü tekelciliğe karşı çıkar ve komünal ilke ve kavramını geliştirmek için çalışır: enerji, toprak ve su. Ekonomik personele nitelik kazandıran akademiler açar. Katılımcı bir ekonomiyi gerçekleştiren kooperatifler kurar, ithalat ve yatırımlar için kaynak sağlama alanında projeler geliştirir. Toplumsal ekonomiye para yatırmanın yolunu açmak için finans komisyonları ve komiteleri ile koordinasyon içinde çalışır.
Madde 106
Dış İlişkiler Konseyi:
Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi bünyesinde diplomatik alanda çalışan kurumların temsilcileri ile Siyasal Bilgiler Fakültesi temsilcilerinden oluşur. Dış ilişkiler çalışmalarını düzenler ve uygular, çalışma stratejisini demokratik ulus ilkelerine uygun olarak geliştirir, ilişkilerin geliştirilmesinde halkların çıkarlarını ve barışçıl çözümü esas alır. Suriye’de, bölgede ve dünyada demokratik bir sisteme ulaşmak için faaliyetlerini geliştirir. Diplomatik çalışanlara nitelik kazandırmak için entelektüel ve profesyonel akademiler açar.
Madde 107
Dinler ve İnançlar Konseyi:
Kuzey ve Doğu Suriye’deki dini kurumların temsilcileri ile Din Bilimleri Koleji temsilcilerinden oluşur. Tüm dini grup ve inançların ibadet ve ritüellerini toplumsal yaşamda özgürce ve kendi özelliklerine göre uygulamalarını kolaylaştırmak için çalışır. Demokratik ulus zihniyetiyle uyumlu dini kurumlar geliştirir. Dinler ve mezhepler arasında ayrım yapan bağnaz ve aşırılıkçı ulus-devlet ve demokrasi dışı anlayışlara karşı çıkar, dinler ve inançlar arasında özgürlük ahlakının ve hoşgörü anlayışının gelişmesi için çalışır.
Madde 108
Gençlik konseyi:
Kuzey ve Doğu Suriye’deki devrimin öncü gücüdür. Demokratik konfederal sistemin inşasında öncü rol oynar ve kendisini bu ilkeye göre örgütler. Özgürlükçü ve demokratik gençlik örgütlenmelerini içerir ve özerk olarak örgütlenir. Kendisini komün, konsey, dernek, akademi ve kooperatifler şeklinde örgütleyebilir. Kuzey ve Doğu Suriye’deki tüm gençleri temsil eder ve gençlikle ilgili kararlar alır. Köylerde, kasabalarda, şehirlerde ve kantonlarda entelektüel, kültürel, ekonomik, siyasi ve diplomatik alanlarda örgütlenir. Gençlikle ilgili politikalar ve stratejik projeler üretir. Demokratik ve toplumcu sanat ve spor anlayışını geliştirir, kapitalist modernitenin endüstriyel ve tekelci sanat ve spor aracılığıyla gençlere karşı uyguladığı tüm ahlak dışı uygulamalara karşı çıkar. Gençlik için toplumsal koruma güçlerinin örgütlenmesinde öncü rol oynar. Genç kadınlar kendilerini özerk olarak örgütler ve demokratik konfederalizm sisteminin geliştirilmesinde öncü rol oynarlar. Konsey çalışmalarını kendi iç tüzüğüne göre düzenler.
Üçüncü Bölüm
Madde 109
Kuzey ve Doğu Suriye’de demokratik belediye sistemi:
- Belediyeler kendilerini Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Belediyeler Birliği’ne göre örgütlemektedir.
- Belediye Meclisi ve eş başkanları her iki yılda bir halk tarafından seçilir.
- Belediyeler kendilerini halk meclislerinde ve meclislerin yürütme konseylerinde temsil ederler
- Belediyeler çalışmalarında doğrudan demokrasi sistemini benimsemektedir.
- Belediyeler, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Belediyeler Birliği Konseyi tarafından atanan bir koordinatör aracılığıyla kendi aralarında koordinasyon sağlar.
Dördüncü Bölüm
Madde 110
Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Konseyi, Kuzey ve Doğu Suriye’de komün, mahalle, kasaba, şehir ve bölgeden başlayarak örgütlenmektedir. Bu temelde:
- Kuzey ve Doğu Suriye’deki kadınları temsil eden konseydir. Kadınlar
Halkların Demokratik Konseyi’nde temsil edilir. - Kadınlarla ilgili politikalar ve stratejik planlar hazırlar.
- Kuzey ve Doğu Suriye’de kadınlar için konfederal bir sistem inşa etmek için çalışır.
- Kadın devriminin kazanımlarını korur, kollar ve geliştirir.
- Kadınlar hakkında kararlar alır.
- Kadın ve aile ile ilgili yasaları düzenler ve çıkarılması için Halkların Demokratik Konseyi’ne sunar.
- Kadınları eğitmek, örgütlemek, demokratik aileyi inşa etmek ve her alanda kadın haklarını korumak için çalışır.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nde demokratik ilkelerin pekiştirilmesi için çalışır.
- Kadınlar için bir toplumsal sözleşme formüle etmek için çalışır.
- Konsey her iki yılda bir Kuzey ve Doğu Suriye’deki kadınların oylarıyla seçilir.
- Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Konseyi Yürütme Kurulu seçimle işbaşına gelir.
- Demokratik Özerk Yönetim’de kadın işlerini organize etmek için çalışan Kadın Koordinasyon Komitesi, Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Konseyi’ne katılır.
- Kadın Konseyi çalışmalarını kendi iç tüzüğüne göre düzenler.
Beşinci Bölüm
Madde 111
Koruma ve öz savunma:
Öz savunma, yaşamın garantisi ve devamıdır ve varlığı savunma hakkı ve görevine dayanarak, Kuzey ve Doğu Suriye’de meşru öz savunma bilincine ve örgütlü demokratik topluma dayalı bir öz koruma sisteminin kurulmasını gerektirmiştir:
A – Toplum Koruma Güçleri:
- Toplum Koruma Güçleri, Kuzey ve Doğu Suriye’nin korunmasından ve vatandaşların can ve mallarının her türlü saldırı ve işgale karşı korunmasından sorumlu güçlerdir.
- Toplum Koruma Güçleri tüm vatandaşların katılımıyla örgütlenir. Öz savunma her vatandaş için bir hak ve görevdir. Mahalle, köy, kent ve tüm yerleşim birimlerinden başlayarak öz savunma sistemine etkin bir şekilde katılmak örgütlü etnik ve dini grupların görevidir.
- Toplum Koruma Güçleri örgütleri ortak bir genel komutanlık altında örgütlenmiştir ve bu genel komutanlık Halkların Demokratik Konseyi’ne ve Suriye Demokratik Güçleri’ne karşı sorumludur ve Toplum Koruma Güçleri’nin yerel örgütleri yerel halk meclislerine karşı sorumludur.
B – Suriye Demokratik Güçleri:
- Demokratik Suriye Güçleri, Demokratik Suriye Cumhuriyeti’nin meşru savunma güçleridir.
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi. - Halkın evlatlarının gönüllü katılımını ve öz savunma görevini benimser.
- Faaliyetleri Halkların Demokratik Konseyi ve Savunma Komisyonu tarafından denetlenir.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Konfederal Sistemi içerisinde özerk olarak örgütlenir.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’ni ve tüm Suriye topraklarını savunmak ve olası bir dış saldırı ya da tehlikeye karşı korumakla görevlidir.
- Genel liderliğini onaylayan Halkların Demokratik Konseyi’ne karşı sorumludur.
C – Kadın Koruma Birimleri:
- Öz savunma bir kadının hakkı ve görevidir ve kadınlar örgütlenme hakkına sahiptir.
oluşumları içinde yer almaktadır. - Kadın Koruma Birlikleri kadınların ve toplumun meşru savunma güçleridir ve Demokratik Suriye Güçleri içerisinde özerk bir şekilde örgütlenmişlerdir.
D – Ulusal İstihbarat Servisi:
- Kuzey ve Doğu Suriye’de bilgi toplar ve ulusal güvenliğe yönelik tehditleri caydırır. Kuzey ve Doğu Suriye Yürütme Konseyi eş başkanlarına ya da yardımcılarına bağlı bir kurum olarak çalışır.
E – İç Güvenlik Güçleri (Asayiş):
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi bölgelerinde güvenlik ve istikrarı sağlayan güçtür.
- Kuzey ve Doğu Suriye’deki halkın evlatlarının gönüllü katılımına bağlıdır.
- Faaliyetleri halk konseyleri tarafından denetlenir ve idari ve örgütsel olarak İçişleri Komisyonu’na bağlıdır.
- Kadınlar kendilerini onun içinde özerk olarak örgütlerler.
Altıncı Bölüm
Madde 112
Kuzey ve Doğu Demokratik Özerk Yönetimindeki mali sistem
Suriye
A – Kamu bütçesi:
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi tarafından toplanan tahmini kamu gelirlerine ve bir sonraki mali yıl boyunca harcanması gereken kamu harcamalarına dayanarak, bu dönemdeki iş akışının çerçevelerini netleştiren belirli bir süre için bir mali plandır:
- Kanton konseyleri, kasaba ve şehir konseyleri ve kanton yürütme konseyleri ile ortaklaşa olarak, kantondaki halk konseyi tarafından onaylanmak üzere kanton bütçelerini hazırlar.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Halk Konseyi, kanton konseyleri, Kuzey ve Doğu Suriye Bölgesi Yürütme Konseyi, Adalet Konseyi ve Kadın Konseyi ile ortaklaşa genel bütçeyi hazırlar ve Demokratik Halk Konseyi’ne onaylatır.
- Bütçe hazırlanırken, her kantonun nüfus yoğunluğu ve yüzölçümü, her kantonun ihtiyaçları, her kantonun durumunun özellikleri ve yurt dışından sağlanan hibelerin büyüklüğü dikkate alınmalıdır.
- Kuzey ve Doğu Suriye Adalet Konseyi’nin genel bütçesi, şehir ve kantonlardaki adalet konseylerinin katılımıyla belirlenir ve genel bütçeye dahil edilerek Halkların Demokratik Konseyi tarafından onaylanır.
B – Merkezi Para ve Ödemeler Ofisi:
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Halk Konseyi tarafından kanton konseylerinin katılımıyla oluşturulan bağımsız bir profesyonel kurumdur. Halkların Demokratik Konseyi’ne karşı sorumludur ve herhangi bir siyasi kuruma tabi değildir. Mali ödemeler için etkili ve güvenli bir sistem benimser ve likidite, mali ödeme gücü ve istikrarlı bir bankacılık sisteminin verimli performansını sağlar. Toplumsal ekonomiyi koruyan ve teşvik eden bir mali sistem geliştirir. Ofisin eş başkanları Kuzey ve Doğu Suriye Yürütme Konseyi tarafından önerilir ve Halkların Demokratik Konseyi tarafından üye tam sayısının üçte ikisinin oyuyla onaylanır. Yeterli çoğunluk sağlanamazsa, oylama 50+1 oyla yapılır ve bu durum kanunda yer alır.
Yedinci Bölüm
Madde 113
Mali Denetim ve Hesap Verebilirlik Genel Kurumu:
- Bu kurum Demokratik Halk Meclisi tarafından oluşturulur.
- Üyelerin yarısı Sosyal Adalet Konseyi tarafından, diğer yarısı da kanton konseylerinin katılımıyla Demokratik Halk Konseyi tarafından önerilmekte ve Demokratik Halk Konseyi tarafından konsey üye sayısının üçte ikisiyle onaylanmaktadır. Yeterli çoğunluğun sağlanamaması durumunda oylama 50+1 ile yapılır.
- Çalışmalarına müdahale edilmesi ve üyelerinin performanslarını olumsuz yönde etkileyecek herhangi bir baskıya maruz bırakılması yasaktır.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Halk Konseyi adına mali takip ve gözetim yapar ve raporlarını konseye sunar.
Mali Denetim ve Hesap Verme Sorumluluğu Genel Teşkilatının görevleri:
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik
Özerk Yönetim konsey ve kurumlarının çalışmalarını bütçe harcamaları açısından takip etmek,
ve toplumsal
hayata ve toplumsal ekonomiye uygun olarak yasal, sağlıklı ve şeffaf bir şekilde ne ölçüde kullanıldığını takip etmek. - Vergi sistemi ve kamu maliyesinin çalışmalarını takip etmek.
- İthalat ve ihracatı ve bunların ne derece kaliteli ve uygun bir şekilde yapıldığını takip edin.
- Toplumsal sözleşme ve yürürlükteki yasalarla çelişen değişim çalışmalarını takip edin.
Sekizinci Bölüm
Madde 114
Adalet sistemi
Toplumun ahlaki ve siyasi ilkelerine dayanan sosyal adalet sistemidir. Demokratik ve çevreci yaklaşımı ve vizyonu benimseyen, kadın özgürlüğünü esas alan, yaşamı temel alan bir toplum inşa etmeyi amaçlar. Hareket noktası toplumdur; toplumsal yaşam içinde bireyin haklarını toplumsal sözleşme temellerine göre korur, evrensel adalet ve insan hakları ilkelerini esas alır. Adalete ilişkin sorunlar kendi kurumları aracılığıyla çözer, adalet halkın katılımı ve demokratik olarak oluşturulmuş yerel birimlerin örgütlenmesiyle sağlanır.
Madde 115
Adalet ilkeleri
- Sosyal adalet sistemi toplumun örgütlenmesine göre oluşur. Komünlerde, köylerde, mahallelerde, kasabalarda, şehirlerde, kantonlarda ve bölgede sosyal sorunlar ahlaki ve sosyal adalet ilkelerine uygun olarak çözer. Uzlaşma ve uyum, sorunların çözümünün temelidir.
- Bireye, toplumsal yaşama ve çevreye zarar veren eylemler suç sayılır. Bir suçun işlenmesi durumunda, suçtan etkilenen taraflar haklarını savunma fırsatına sahiptir ve topluma konuyu değerlendirme, eleştirme, öneriler sunma ve karar alma bağlamına katılma fırsatı verilir. Bu husus yasalarla güvence altına alınmıştır.
- Cezalar, suçluları eğitmeyi ve onları sosyal hayata yeniden uygun şekilde dahil etmek için nitelik kazandırmayı amaçlamaktadır.
- Halklar, gruplar ve toplumsal kesimler, toplumsal sözleşmeye aykırı olmamak kaydıyla sorunlarını uzlaşma komisyonları aracılığıyla çözme hakkına sahiptir.
- Tüm halkların ve grupların kamu çıkarları ve kamu güvenliği ile ilgili sorunları, toplumun tamamını temsil eden adalet kurumlarında çözülür.
- Adalet sistemi her iki cinsiyetin eşit ve adil temsilini destekler.
- Kadınlarla ilgili kararları veren özel bir adalet konseyi vardır.
Madde 116
Adalet sisteminin ilkelerinin nasıl organize edildiği ve çalıştığı:
Uzlaşma komiteleri, Kadın Evleri (Mala Jin), Adalet Ofisleri, Adalet Konseyi ve Sosyal Adalet Kadın Konseyi’nden oluşur. Bunlar sosyal adaletin sağlanması ve pekiştirilmesi için faaliyet gösteren kurumlardır ve üyeleri mahalle, kasaba, şehir ve kanton halk meclisleri tarafından onaylanan isimler önerilerek adalet meclisleri tarafından onaylanır.
Uzlaşma komiteleri:
Sosyal adalet ve barış sisteminin temel direğini oluştururlar. Anlaşmazlıkları çözmek, çatışmaları çözmek ve barış ve sosyal uyumu sağlamak için çalışırlar. Komünlerden kantonlara kadar her yerde ve her düzeyde, doğrudan seçimlerle veya uzlaşmayla örgütlenirler ve üyeleri toplumsal olarak kabul gören gönüllülerdir.
Adalet Ofisleri:
Bunlar, topluluklara ve bireylere yönelik adaletsizlik durumlarını ortadan kaldırmak ve adaleti sağlamak amacıyla kantonlarda ve gerekli tüm yerlerde örgütlenen adalet organlarıdır (savcılık, adalet komisyonu, temyiz organı ve yürütme organı). Üyeleri, kantonlardaki adalet konseylerinin önerisi ve kantonların halk konseylerinin onayı ile seçilir. İhtiyaca göre şehirlerde adalet ofisleri kurulur.
Kanton Adalet Konseyi:
Kantondaki adalet kurumlarını düzenler ve denetler. Kanton adalet konseyinin eş başkanları ve üyeleri kantondaki adalet kurumları tarafından seçilir. Eş başkanlar kanton halk konseyi tarafından onaylanır. Halkların, grupların ve toplumsal kesimlerin adil ve demokratik bir şekilde temsil edilmesini sağlar ve bu durum yasalarla güvence altına alınır.
Kuzey ve Doğu Suriye için Sosyal Adalet Konseyi:
Adalet sisteminin uygulanmasını denetlemek ve izlemekten sorumludur. Raporlarını ve yasa tasarılarını Halkların Demokratik Konseyi’ne sunar. Kanton adalet konseyleri arasında karşılıklı koordinasyonu sağlar. Üyeleri, kanton adalet konseyleri tarafından seçilen temsilcilerden oluşur.
Madde 117
Kadın Sosyal Adalet Konseyi:
Kadın Evlerinin (Mala Jin) kadın temsilcileri, uzlaşma komitelerinin temsilcileri, adalet daireleri ve Sosyal Adalet Konseyi üyelerinden oluşur. Kadın adalet konseylerini organize etmek ve denetlemekten sorumludur ve sosyal adaletin pekiştirilmesi ve teşvik edilmesinde liderlik rolü oynar.
Kadın Evi (Mala Jin):
Sosyal adalet bilincinin yaygınlaştırılması, kadın ve aile ile ilgili sorunların hayatın her alanında uzlaşma temelinde çözülmesi için çalışan ve ilgili kadın kurumları ile koordineli olarak kadına yönelik tüm insanlık dışı uygulamalarla mücadele eden sosyal bir kurumdur.
Şehir ve kantonlardaki Sosyal Adalet Kadın Konseyi:
Şehir ve kantondaki kadın adalet sistemleri içinde kadınlar çalışmalarını denetler. Kadınlarla ilgili konuları takip eder, kadınları adalet sistemi içinde örgütler ve kadın haklarını güvence altına almak için çalışır. Demokratik seçimler yoluyla adaletle ilgili kadın kurumlarının temsilcilerinden oluşur. Kanton düzeyinde Kadın Konseyi içinde kendini temsil eder.
Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Sosyal Adalet Konseyi:
Kantonlardaki kadın konseylerinin temsilcilerinden ve Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Sosyal Adalet Konseyi üyelerinden oluşur. Kadın sosyal adalet konseyleri arasında ve kadın sosyal adalet konseyleri ile kamu adalet konseyleri arasında koordinasyon rolü oynar. Ayrıca kadın örgütleri ile koordinasyon içinde çalışır. Kuzey ve Doğu Suriye Genel Adalet Konseyi’nde ve Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Koordinasyon ve Konseyi’nde temsil edilmektedir.
Dokuzuncu Bölüm
Madde 118
Yüksek Seçim Kurulu
Halkların Demokratik Konseyi tarafından oluşturulan ve ona karşı sorumlu olan bağımsız bir organdır. Yeterli sayıda uzman üyeden oluşur ve referandumları, bölgenin Demokratik Halk Konseyi üyeleri için seçimleri, kantonlardaki halk konseylerini ve tüm yasal seçimleri demokratik bir şekilde planlamak, organize etmek ve yürütmekten sorumludur. Bu husus kanunla güvence altına alınmıştır.
Üyelerinin üçte biri Kuzey ve Doğu Suriye Sosyal Adalet Konseyi’nin önerisi üzerine, diğer üçte ikisi ise Demokratik Halk Konseyi’nin önerisi ve kanton konseylerinin katılımıyla, tüm farklı sosyal topluluk ve kesimlerin adil temsilini göz önünde bulundurarak seçilir. Bölgenin Demokratik Halk Konseyi üyelerinin üçte ikisi tarafından onaylanırlar ve eğer yeterli çoğunluk sağlanamazsa oylama 50+1 şeklinde yapılır. Onaylanmaması durumunda, kurumların kendileri onay için yeni isimler önerir.
Seçimlere ilişkin itiraz ve temyiz başvurularını Yüksek Seçim Kurulu karara bağlar ve kararlarına itiraz edilemez.
Özerk Yönetim’deki siyasi partilerin ve resmi sivil kurumların konferanslarına üyelerini gözlemci olarak gönderebilir.
Onuncu Bölüm
Madde 119
Toplumsal Sözleşmeyi Koruma Mahkemesi:
Toplumsal Sözleşmeyi Koruma Mahkemesi, isimleri Kuzey ve Doğu Suriye Sosyal Adalet ve Halk Konseyleri tarafından eşit olarak önerilen bir dizi yargıç, hukuk uzmanı ve hukukçudan oluşur. Sosyal Sözleşme Koruma Mahkemesi üyelerini önerirken, iki konsey de tüm etnik ve dini toplulukların temsilini, kantonların ve kadınların temsilini dikkate almalıdır. Sosyal Sözleşme Koruma Mahkemesinin kararları nihai olarak kabul edilir. Bunların sayısı, seçilme yöntemi ve Mahkeme’nin çalışma şekli Halkların Demokratik Konseyi üyelerinin üçte iki çoğunluğuyla çıkarılan bir kanunla belirlenir. Önerilen isimlerin onaylanması Halkların Demokratik Konseyi üyelerinin üçte ikisinin onayına bağlıdır.
Sosyal Sözleşme Koruma Mahkemesinin Görevleri:
- Toplumsal sözleşme metinlerini yorumlamak.
- Halk Meclisi tarafından çıkarılan yasaların, Yürütme Konseyi tarafından çıkarılan kararların ve kanton konseyleri tarafından çıkarılan yasa ve kararların itiraz edilmesi halinde toplumsal sözleşmeye aykırı olup olmadığını değerlendirmek.
- Halkların Demokratik Konseyi, Yürütme Konseyi, kanton meclisleri ve Adalet Konseyi arasında bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıkları çözmek.
- Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Yürütme Konseyi veya kanton konseyleri veya kantonların yürütme konseyleri veya Demokratik Halklar Konseyi ile diğer konseyler arasındaki anlaşmazlıkları çözmek.
- Bireyler ve kurumlar, toplumsal sözleşmeye aykırı olduğunu düşündükleri bir karara veya yasaya itiraz etme hakkına sahiptir. İtirazı inceleyen mahkeme, itirazın ciddi olduğunu ve itiraz hakkında karar vermek için gerekli olduğunu düşünürse, davayı incelemeyi durdurur ve itirazı Sosyal Sözleşme Koruma Mahkemesine havale eder.
- Bireyler, örgütlü gruplar, partiler ve kurumlar Toplumsal Sözleşme Koruma Mahkemesi’ne itirazda bulunma hakkına sahiptir ve bu hak yasayla güvence altına alınmıştır.
- Seçimlerin ve genel referandumların sonuçlarını toplumsal sözleşme ilkelerine uygun olarak onaylamak.
Bölüm 4: Genel Hükümler
Madde 120
Suriye Demokratik Cumhuriyeti’nde Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nin merkezle ve diğer bölgelerle ilişkilerinin şekli her düzeyde uzlaşmaya dayalı demokratik bir anayasaya göre belirlenir.
Madde 121
Seçimle işbaşına gelen tüm yönetimler, kendilerini seçen kurumların denetimine tabidir.
Madde 122
Seçim komisyonları, gerektiğinde temsilcilerinden güvenoyu çekme hakkına sahiptir ve bu durum yasayla güvence altına alınmıştır.
Madde 123
Mahalle, kasaba, şehir, kanton ve Demokratik Özerk Yönetimde toplumun genel çıkarlarını ilgilendiren tüm önemli konularda referandum sistemi benimsenir. Bu durum yasalarla güvence altına alınmıştır.
Madde 124
Yerel topluluklar, kamu komisyonlarının kendi çıkarlarıyla çelişen ve kendi irade ve kararlarına uygun olmayan kararlarına itiraz etme hakkına sahiptir. İtiraz oy birliği ile çözülmezse, ilgili topluluğa sunulur ve sonuç onaylanır.
Madde 125
Kasaba, şehir ve kanton [kendisini ilgilendiren ve katılmadığı kararlar hakkında] referandum yapabilir. Kendisini etkileyen bir kararı kabul etmezse, referandumun sonucu onaylanır.
Madde 126
Kanton ya da yerel toplulukların kararlarının kamu çıkarlarıyla çatışması ya da toplumsal sözleşmeye aykırı olması durumunda, Toplumsal Sözleşmeyi Koruma Mahkemesi karar verme hakkına sahiptir.
Madde 127
Çevresel komünal ekonomiye zarar vermeyen tekel dışı özel yatırımlara izin verilir. Bu husus kanunla güvence altına alınmıştır.
Madde 128
Tüm Demokratik Özerk Yönetim kurumları ve meclisleri için seçmen ve aday yaşı on sekizden az olamaz ve adaylık ve seçim koşulları özel kanunlara göre belirlenir.
Madde 129
İşgal altındaki toprakların kurtarılmasından sonra Demokratik Özerk Yönetim, demografik değişimin tüm izlerini ortadan kaldırmaya ve bu toprakları eski haline döndürmeye kararlıdır.
Madde 130
Halk meclisleri olağanüstü durumlara göre olağanüstü hal ilan edebilir.
Madde 131
Yürütme konseylerinin yetkileri, komün halkının iradesini dışlamayacak şekilde demokratik konfederalizm ilkelerine uygun olarak ayrıntılı biçimde belirlenir, kasaba, şehir ve kanton ve bu yasada yer alır.
Madde 132
Sözleşmenin temel ilkelerinin değiştirilmesi için kanton halk konseylerinin ve Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Halk Konseyi’nin onayı ile Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Halk Konseyi üyelerinin 3/4’ünün onayı gerekmektedir. Toplumsal Sözleşme’nin diğer maddeleri de kanton konseylerinin onayı ve Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Halk Meclisi üyelerinin üçte ikisinin onayı ile değiştirilebilir.
Madde 133
Suriye’de demokratik bir anayasa kabul edilirse sözleşme değişikliğe tabidir.
Madde 134
Bu sözleşme Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Genel Konseyi tarafından onaylandığı tarihten itibaren geçerlidir, Salı: 12/12/2023
14 Aralık 2023
İlgili